در گفت وگو با محقق حوزه اقلیم شناسی درباره ترسالی و یا خشكسالی ایران مطرح شد
بی اثر شدن بارش ها با افزایش دما و تبخیر آب
در صورتیكه بیشتر مدلهای جهانی نشان میدهد كه ایران تا پنج سال آینده با افزایش بارش ها مواجه می باشد، ولی رئیس پژوهشكده اقلیم شناسی اعلام می كند كه این داده نباید ما را گمراه كند؛ چونكه ایران در كنار افزایش بارش ها با افزایش میزان دما نیز مواجه می باشد، به شكلی كه میزان افزایش دما به حدی است كه اثرات افزایش دما را بدون اثر می كند؛ بدین جهت باید نقشه راه آینده ما بر مدیریت منابع آب، آبخیزداری و آبخوان داری متمركز شود.
به گزارش بی دانلود به نقل از ایسنا، برخی اوقات لطیف همچون باد صبحگاهی که به صورت بوزد، روح نواز می شود و گاهی خروشان و سیل آسا که هر چه در سر راه خود بیابد با خود می برد، برخی اوقات ممتد و یک ریز می بارد و برخی اوقات گویا نفرین آسمان بر زمین نازل شده است. پژوهشگران به ما می گویند اینها نشانه های تغییر اقلیم است که گاهی سال پر بارشی را تجربه می نماییم و در بعضی اوقات دست دعا به سمت آسمان داریم برای بارش هر چند اندک.
اما دو سال است که زمین های تشنه ایران با بارش های خوبی مواجهند، ولی رئیس پژوهشکده اقلیم شناسی تاکید دارد که هر چند مدلهای جهانی حکایت از افزایش بارش ها دارد، ولی نباید این داده ها ما را گمراه کند؛ چونکه به همان اندازه که کشور با افزایش بارش مواجه می باشد، از آن بیشتر، افزایش دما را دارد و افزایش دما به معنای تبخیر بیشتر و مصرف آب بیشتر.
آیا ایران وارد ترسالی شده است
دکتر ایمان بابائیان، رئیس پژوهشکده اقلیم شناسی در گفت و گو با ایسنا اظهار نمود: سازمان جهانی هواشناسی تعاریفی دارد و مطابق این تعاریف ببینیم که دوره ترسال داریم و یا خشکسالی و از نظر اقلیمی ما از دوره خشکسالی وارد ترسالی شده ایم یا خیر.
وی با اعلان اینکه حداقل دوره برای تعیین اقلیم یک منطقه ۳۰ سال است، اظهار نمود: بدین جهت با یکی دو سال و حتی ۱۰ سال خشکسالی و ۱۰ تا ۱۵ سال تر سالی نمی توانیم بگوییم وارد ترسالی شدیم، بلکه لازم است یک دوره اقلیمی ۳۰ ساله گذشته باشد و میانگین بارش بطور معناداری از دوره نرمال ماقبل این دوره افزایش داشته باشد.
بابائیان با اعلان اینکه برای این محاسبه یکسری شاخص هایی داریم که مشخص می کند آیا ما از دوره خشکسالی به ترسالی وارد شده ایم یا خیر، افزود: بارش های دو سال اخیر نوساناتی است که در دوره های مختلف اقلیمی داریم و ممکنست یکی دو سال افزایش و یا کاهش و ۵ تا ۱۰ سال کاهش داشته باشیم و این بارش ها نوسانات اقلیمی طبیعی است.
رییس پژوهشکده اقلیم شناسی با تاکید بر اینکه با بارش های یکی دو سال اخیر نمی توان بگوییم با ترسالی مواجهه شدیم، اشاره کرد: توانایی پیش بینی های رسمی و محاسباتی ما برای وضعیت آب و هوایی تا ۴ ماه آینده است. ممکنست ماه پنجم به بعد را پیش بینی نماییم، ولی این برآورد صحت بالایی ندارد. اما نتایج بررسی هایی که از نظر تحلیلی بر روی فاکتورهای بزرگ مقیاس کلان اقلیمی مانند "موقعیت پر ارتفاع جنب آرایی"، "وضعیت فاکتورهای دور پیوندی مانند انسو"، "وضعیت دمای پهنه اقیانوس هند" و "مونسون تابستان هند" در چند ماه اخیر انجام دادیم، نشان داد که در پاییز امسال بارش های ما با تاخیر آغاز خواهد شد و کمتر از حد معمول است.
بابائیان با اعلان اینکه ما پیش بینی های هفتگی و ماهانه آب و هوا را در هفته اول هر ماه شمسی به روز رسانی می نماییم، اشاره کرد: برای پیش بینی های آینده آب و هوا دو اصطلاح "پیش بینی" و "پیش نگری" استفاده می شود. پیش بینی برمبنای داده های مشاهداتی ایستگاه های هواشناسی کل کره زمنین استفاده می شود که این پیش بینی در کمتر از ۵ سال آینده است، ولی پیش نگری زمانی است که تا ۱۰۰ سال آینده پیش نگری می شود.
وضعیت بارش های کشور تا اختتام قرن حاضر
این محقق حوزه اقلیم شناسی، نهاد مرجع تغییر اقلیم جهانی در سازمان ملل را هیات بین الدول بین المللی دانست و افزود: برمبنای تازه ترین گزارش این هیات بارش منطقه خاورمیانه و دمای آن به شکلی است که این منطقه به سمت خشکسالی می رود و دلیل آن انتشار گازهای گلخانه ای است. این داده ها همین طور نشان میدهد که کشور ما تا سال ۲۱۰۰ میلادی و انتهای قرن حاضر به سمت خشکسالی می رود.
وی اضافه کرد: در این میان استثنایی وجود دارد و آن هم جنوب کشور است؛ چونکه تعداد کمی از مدلها اعلام می کنند که نوار جنوبی کشور به ترتیب استان های "سیستان و بلوچستان"، هرمزگان"، "بوشهر" و "خوزستان" بارش های آنها کاسته می شود، ولی بیشتر مدلها افزایش میانگین بارش ها در نوار جنوبی کشور در آینده را نشان می دهد؛ اما در سایر مناطق میزان بارش ها روند کاهشی دارد.
وی افزود: مهمترین مشخصه بارش های آینده کشور موضوع تغییر در میانگین بارش ها نیست، بلکه تغییرات شدید و سیل آسای بارش ها است و بر این اساس پیش بینی پذیری پیش بینی ها کاهش پیدا می کند و بارش ها به سمت رگباری و سیل آسا شدن می روند.
به گفته این محقق، در آینده ضمن آنکه میانگین بارش ها در کشور کاسته می شود، این بارش ها به صورت کم و سیل آسا نیز رخ می دهند و این وضعیت در نوار جنوبی کشور نسبت به سایر مناطق کشور بیشتر است.
رییس پژوهشکده اقلیم شناسی با اعلان اینکه نخستین گزارش تغییر اقلیم کشور از طرف پژوهشکده اقلیم شناسی مشهد در سال ۱۳۸۱ منتشر کرد، افزود: سازمان جهانی هواشناسی در یکی دو سال اخیر طرحی به نام A 2 D را در دستور کار قرار داد (Annual To Decadal prediction) و برمبنای آن نسبت به پیش بینی وضعیت بارش ها در همه مناطق دنیا از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ اقدام نمود. در آخرین گزارش A 2 D، ایران از پنج سال مذکور (۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳)، ۳ سال شاهد بارش های نرمال خواهد بود.
وی اظهار نمود: ما در پژوهشکده اقلیم شناسی با مدلهای سازمان جهانی هواشناسی یکسری پردازش های آماری را در حال اجرا داریم تا پیش بینی های پنج سال دیگر از سال ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۸ را ارائه دهیم. گزارش این مطالعات در اواسط تابستان منتشر خواهد شد.
افزایش بارش و افزایش تبخیر چالش آب وهوایی ایران
بابائیان با اعلان اینکه بررسی فاکتورهای دور حکایت از یک روند حدودا مثبت دارد و این چشم انداز را نشان میدهد که در یک دهه آینده بارش های ایران تمایل نسبی به بیشتر نرمال شدن را دارد، اشاره کرد: ولی این چشم انداز نباید ما را گمراه کند؛ چونکه میزان افزایش بارش های ایران در حدی است که هر گونه افزایش بارشی را بدون اثر می کند و ما باز شاهد کم بارشی هستیم.
رییس پژوهشکده اقلیم شناسی دلیل این امر را افزایش دما ذکر کرد و در این زمینه توضیح داد: افزایش دما، افزایش "تبخیر" را به دنبال دارد و میزان تبخیر آنقدر زیاد است که افزایش بارش ها را بدون اثر کرده است.
به گفته وی اثرات افزایش دما بمراتب بیشتر از اثرات افزایش بارش است و متاسفانه ما همچنان با خشکسالی در فصول گرم سال مواجه هستیم.
بابائیان با تاکید بر ضرورت برنامه ریزی برای حفظ آب های ناشی از بارش، اظهار داشت: ما نیاز داریم درباب استحصال آب ناشی از بارش های رگباری و سیل آسا در کشور برنامه ریزی نماییم و بر روی اجرای پروژه های استحصال آب، مدیریت منابع آب و آبخیزداری و آبخوان داریی متمرکز شویم و نقشه راه آینده ما دراین زمینه باید به حفاظت از آب، جمع آوری آب، آبخیزداری، آبخوان داری و مدیریت منابع آب کمک نماید.
وی اشاره کرد: بدین جهت زمانی که اثرات تلفیقی بارش و میزان دما را بررسی می نماییم، مشاهده می شود که در دهه های آینده باز با پدیده خشکسالی مواجه هستیم. اینکه بعضی از مراجع بین المللی مانند پروژه A 2 D میزان بارش ها را روند افزایشی اعلام می کنند، ما را گمراه نکند.
بابائیان با اعلان اینکه با افزایش بارش ها، افزایش دما و تبخیر آب را داریم، با تاکید بر اینکه بدین جهت نیاز آبی ما بیشتر خواهد شد، افزود: زمانی که دما افزایش می یابد، میزان مصرف آب در بخش کشاورزی افزایش می یابد.
شاخص های موثر در خشکسالی
وی با اعلان اینکه کاهش بارش ها تنها شاخص تعیین خشکسالی نیست، افزود: میزان دما و تبخیر نیز دراین زمینه موثر است. هر چه دما افزایش یابد، تبخیر نیز افزایش می یابد و چون خشکسالی تلفیقی از بارش و دما است، افزایش دما بمراتب اثرات بیشتری از بارش دارد؛ بدین جهت در آینده خشکسالی را داریم و متاسفانه در کنار خشکسالی، رفتار بارش ها قابل مدیریت برای جمع آوری آب نیست.
به گفته وی، در آینده با بارش های ناگهانی و سیل آسا مواجه خواهیم داشت.
دلایل افزایش دما
رییس پژوهشکده اقلیم شناسی، افزایش دما را ناشی از گرمایش جهانی دانست و اظهار داشت: گرمایش جهانی ناشی از کارهای انسانی و افزایش گازهای گلخانه ای است. روند افزایش این گازها سبب آشفتگی در رفتارهای جو می شود. بارش های سنگین و سیل آسا، افزایش برف های ناگهانی و کمتر شدن میزان بارش برف از تبعات گرمایش جهانی است.
وی با اعلان اینکه بررسی ها نشان میدهد که بر اثر گرمایش جهانی در سال ۲۰۵۰ حدودا برف های قطبی در تابستان به صفر می رسد، اظهار کرد: علاوه بر آن رخدادهای حدی و آشفتگی های اقلیمی بیشتر می شود؛ بدین جهت بیشتر کشورها در نشست ۲۰۱۵ درباب کاهش گازهای گلخانه ای متعهد شدند؛ چونکه هدف کنوانسیون سازمان ملل درباره تغییرات اقلیمی یا UNFCCC و هیات بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC) رساندن دمای کره زمین به کمتر از ۲ درجه سانتی گراد تا سال ۲۱۰۰ است و در کنار آن کشورها تلاش کنند که این میزان دما به کمتر از ۱.۵ درجه سانتی گراد برسد.
رییس پژوهشکده اقلیم شناسی با تاکید بر اینکه درهیچ شرایطی دمای کره زمین نباید بالاتر از ۲ درجه سانتی گراد باشد، اشاره کرد: در صورتیکه از سال ۲۱۰۰ این میزان دما افزایش یابد، خیلی از اکوسیستم های دریایی و جانوری و خشکی از بین می روند و برگشت ناپذیر خواهند شد؛ ولی اگر این دما کمتر از ۲ درجه باشد، حتی اکوسیستم های از بین رفته می توانند به حیات خود بازگردند.
به گفته وی، اگر همه کشورها به همه تعهدات خود در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانه ای پایبند باشند، باز هم در سال ۲۱۰۰ دمای کره زمین به ۲.۷ درجه سانتی گراد می رسد؛ یعنی ۷ دهم درجه بیشتر از آستانه تحمل کره زمین، بدین جهت باید کوشش های بیشتری دراین زمینه داشته باشیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب