رئیس دانشگاه آزاد:
کارکرد علم و فناوری و جهت آن برای منافع مردم باشد
به گزارش بی دانلود، رییس دانشگاه آزاد اسلامی اظهار داشت: حیات طیبه جز بوسیله پیشرانی در علم و فناوری حاصل نمی شود اما علم و فناوری نیازمند جهت گیری و سیاست علمی است.
به گزارش بی دانلود به نقل از ایسنا، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در اولین همایش ملی حکمت اسلامی و علوم طبیعی که در سالن ابن سینا دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات برگزار شد، با عرضه سخنرانی با مبحث «حکمت و سیاست علم» اظهار داشت: هنگام سخن از حکمت، ذهن ها به سمت علوم انسانی معطوف می شود در صورتیکه علوم پایه هم در مقوله های مختلف نیازمند حکمت است.
وی ضمن اشاره به نامه انیشتین به روزولت رئیس جمهور وقت آمریکا، عنوان کرد: انیشتین در دوم آگوست ۱۹۳۹ در نامه ای به روزولت اذعان می کند که بعضی از دستاوردهای اخیر دو دانشمند شناخته شده به نامهای «فرمی» و «زیلارد» از آن حکایت می کند که میتوان از عنصر اورانیوم منبع انرژی مهم و جدیدی در آینده به وجود آورد که این مورد نیازمند هوشیاری است، چون که این دستاورد می تواند منجر به ساخت سلاح هسته ای شود. نتیجه این نامه و دستاورد علمی، ۱۴ هزار و ۵۷۰ سلاح هسته ای کنونی در دنیاست.
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: حقیقت اینست که علم کشورها را توانمند کرده تا سلاح های اتمی ساخته و ضد دیگر کشورها به کار گیرند و سلاح های شیمیایی بسازند و ضد مردم استفاده نمایند. ماحصل این دستاوردهای علمی، جان باختن ۵ هزار نفر از مردم حلبچه در استفاده از سلاح های شیمیایی بود.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ضمن اشاره به کتاب «فراسوی اسپوتنیک» نوشته پروفسور «نیل» که مروری بر سیاست های علمی آمریکا در قرن ۲۰ و ۲۱ است، اظهار داشت: حادثه یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ نقطه عطفی پس از دوران رقابت شوروی و آمریکا در مسابقه تسهیلاتی مبتنی بر پیشرفت علم است و بعد از واقعه یازدهم سپتامبر، جنگ جهانی ضد تروریسم مطرح و شروع شد. پروفسور «نیل» در این کتاب آورده که ما وارد دوران جدیدی از پیشرفت زیستی شده ایم که در آن همان پیشرفت هایی که می تواند سلامت را بهبود بخشیده و بیماری را درمان کند، امکان دارد برای انجام اقدامات مرگبار مورد استفاده قرار گیرد.
وی ادامه داد: در کتاب «فراسوی اسپوتنیک» عنوان شده که «ورنون الرس» و «بیل گیتس» معتقدند حالا به اسپوتینک دیگری نیاز است. نتیجه این سیاست های علمی، همه گیری ویروس کرونا بود که تابحال منجر به مرگ بیشتر از ۶ میلیون و ۷۱۷ هزار انسان در سرتاسر جهان شده و در رویارویی با این ویروس، روسیه واکسنی ساخت که نام آنرا اسپوتینک گذاشت و بدین ترتیب اسپوتینک دیگری که «ورنون الرس» و «بیل گیتس» بدان اشاره کرده بودند، به وجود آمد.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی ضمن اشاره به مبحث علم و دانشمندان علوم طبیعی، اظهار داشت: سؤال اینست که حرکت دانشمندان علوم طبیعی در علم به کدام سمت است و مبادا ماحصل فعالیت ها و دستاوردهای علمی منجر به اتفاقاتی نظیر ساخت بمب اتم و شیوع کرونا شود. حقیقت اینست که کنش در لابراتوار بخشی از تلاش دانشمندان است اما جهت گیری علم در اختیار دانشمندان نیست. در این حوزه، در کتاب «فراسوی اسپوتنیک» تاکید شده که باید یک تفاوت مهم بین خلق دانش و استفاده از دانش برای مقاصد قائل شد. اگر اهمیت علم و فناوری برای پیشرفت تمدن را مفروض بدانیم، این پرسش مطرح است که آیا سیاست های ملی به نحو بهینه ای ساختار یافته اند تا پیشرفت ها را توسعه داده و از کاربردهای ضد بشریت جلوگیری نماید.
دکتر طهرانچی تصریح کرد: آنچه حالا وجود دارد، سیاست علم آمریکا پس از جنگ جهانی است. علم برای پیشرفت بشر و تمدن لازم است و در این مورد شکی نیست اما آنچه وجود دارد، برای علم نیست بلکه سیاست علمی است. بعنوان نمونه؛ نامه انیشتین به روزولت سیاست علم بود، اما کاری که «فرمی» و «زیلارد» انجام دادند، فعالیت علمی بود که جهت گیری آن توسط سیاستمداران تغییر نمود. ازاین رو حالا بحث بر سر سیاست علم مهم تر از علم شده است.
وی ضمن اشاره به دستاوردهای علم و کاربرد آن، اظهار داشت: غرب در مبحث کاربرد علم، مبحث «ارزش» را مطرح کرده که «علم» خویش را برپایه ارزش های تعریف شده، تنظیم می کند. ازاین رو دیگر دوران حرکت خودبخودی علم به پایان رسیده و بعد از جنگ جهانی دوم، حرکت ارادی دولت ها علم را جهت دهی می کند و دانشمندان در حلقه دوم قرار دارند.
دکتر طهرانچی با اشاره به اینکه در مدل حکمرانی غرب، حکمرانی با سیاست عمومی و علم با سیاست علمی پیش می رود، عنوان کرد: حکمرانی شامل آینده نگاری، سناریونگاری، سیاست پژوهی، سیاستگذاری و قانون گذاری است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: بعضی از مهم ترین خصوصیات سیاست پژوهشی، «چندبُعدی بودن محور تحقیق»، «اعمال رویکرد تجربی استقرایی در تحقیق»، «تمرکز بر متغیرهای انعطاف پذیر»، «پاسخگویی به بهره برداران تحقیق» و «گنجاندن صریح ارزش ها در فرایند تحقیق» است. اما حقیقت اینست که مسیر سیاستگذاری در غرب که هدف نهایی آن شکل گیری ارزش هاست، به خطا رفته و این رویکرد، زندگی مردم را تحت الشعاع قرار داده است.
وی با اشاره به اینکه علم مؤید سیاست، متأثر از سیاست و در دست سیاستمداران است، اظهار داشت: سیاست علم و علم دو مقوله جدا از هم هستند چون که سیاست علم را سیاست گذاران تدبیر می کنند اما علم را دانشمندان به وجود می آورند. بنابراین مطالبه جامعه که شامل موضوع هایی همچون اشتغال، اقتصاد، رفاه، امنیت و سلامت است، با برنامه دانشمندان که به دنبال تحقیق و پژوهش مساله محور هستند و آنچه سیاستمداران دنبال می کنند، متفاوت می باشد.
دکتر طهرانچی افزود: حکمرانی منجر به سیاست عمومی می شود که یکی از شئون آن، سیاست علم است و الان همه دانشمندان دنیا خواسته و ناخواسته، در این حوزه یک سرباز هستند و آنها را ساختارها و فراساختارها حمایت می کنند. در این خصوص «فلیپ گریفت» می گوید: «علم به شکل ایده آل مستقل از ارزش ها و عینی است و سیاست علم دغدغه انگیزه ها و محیط اکتشاف و نوآوری را دارد. برپایه حقیقت، باید گفت سیاست علم بسیار مشهود مبتنی بر ارزش ها و گشوده به سمت مباحث عمومی جامعه است.» علم مستقل از ارزش هاست اما سیاست علم مبتنی بر ارزش هاست. پس جهت علم را سیاست علم تعیین می کند و بنابراین حالا در غرب بین علم و کلیسا و... در جهت گیری بحث های زیستی و اجتماعی چالش های جدی و منازعات داغ به وجود آمده است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی عنوان کرد: پرواضح است که دیگر دانشمندان لابراتوار ها را نمی سازند بلکه دولت ها این کار را انجام می دهند و ژورنال ها هستند که مقالات علمی را منتشر می کنند. ازاین رو دانشمندان به خواست اجتماع دیگر کار می کنند و مقبولیت خویش را تحت عناوینی همچون ISI و اسکوپوس و... به دست می آورند. پرسش اینست که آیا مدلی برای خروج از وضعیت کنونی جهان وجود دارد. پاسخ مثبت است و ما باید با رجوع به قرآن به منظور زندگی اجتماعی خود مدل داشته باشیم.
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: مقام معظم رهبری می فرمایند «تحول صحیح احتیاج دارد به پشتوانه فکری؛ یعنی هر حرکت بی پشتوانه فکری را نمی شود تحول دانست. برخی از حرکت های سبک و سطحی را نمی شود به حساب تحول گذاشت؛ تحول پشتوانه فکری می خواهد... ما بایستی از دارایی های معنوی مان در این حوزه استفاده نماییم که عبارت است از احکام اسلام و مقررات اسلامی و آیات کریمه قرآن و کلمات خاندان (علیهم السلام)؛ از اینها باید استفاده نماییم و بر مبنای اینها باید تحول ایجاد بکنیم.»
دکتر طهرانچی با اشاره به اینکه قرآن کتاب هدایت است، اظهار داشت: قرآن کتاب علم و تاریخ نیست اما علم و تاریخ به نیکی در آن بیان شده و اشارات جدی به پدیده های انسانی، اجتماعی و طبیعی در آن وجود دارد. قرآن دارای گزاره های سبک زندگی ساز و درهم تنیدگی حکمرانی و سبک زندگی است و کتابی است که تحول فرهنگی علمی تمدن ساز را بشر با آن تجربه کرده است.
وی با اشاره به اینکه تحول در نگاه به علم دارای چیستی، چرایی و چگونگی است، عنوان کرد: منطقه اصلی منازعه در پایه بحث یعنی سیاست گذاری، آینده نگاری و سنت و قواعد حاکم است. برای درک این مورد باید گفت نظریه های علمی متعلق به افراد و دانشمندان است اما کدام نظریه باید مورد پذیرش قرار گیرد؟ ما در قرآن سنت ها و قواعد حاکم در خلقت را داریم و این مورد شرط لازم برای پذیرش نظریه است که می تواند در کنار شرط کافی که همان موضوعات در ارتباط با سادگی نظریه، اقبال دانشمندان و... است، قرار گیرد.
دکتر طهرانچی در ادامه به سوره مبارکه روم اشاره نمود و اضافه کرد: در زمان پیامبر مکرم اسلام (ص) که قرآن نازل شد، روم میراث دار یونان و دارای حاکمیت تمدنی بود و خداوند در این سوریه می فرماید روم شکست خورده و پیروز می شود و خبر از رفتن و آمدن تمدن هاست اما در آیه ۶۰ این سوره آمده است که این تمدن ها می آیند و می روند اما وعده خداوند قطعی است که مؤمنان می آیند و حکومتی دینی می سازند و دین را حاکم می کنند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی اظهار داشت: جایی که بحث در رابطه با تمدن روم است، خداوند می فرماید «یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ الْحَیاةِ الدُنْیا وَ هُمْ عَنِ الْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ». در مقابل این گروه که ظاهر دنیا را می بینند و از آخرت غافل هستند، گروهی قرار دارند که «أُوتُوا الْعِلْمَ وَ الْإِیمانَ» هستند و علم و ایمان را توأمان دارند. این افراد مقهور عمران و آبادانی نمی شوند. غرب الاهیت و خالقیت خداوند را پذیرفته اما از ربوبیت و آخرت غافل است و ارتباط آنها با انفس و آفاق که آیات الهی هستند، قطع است و خداوند آنها خدای ساعت ساز است که کاری با اداره خلقت ندارد اما از نظر ما مسلمانان؛ باید به سمع و ابصار و افئده توجه داشت چون که ابصار به تنهایی راهی به خداوند ندارد و باید تعقل و فراگیری مدنظر باشد.
وی با اشاره به اینکه خداوند عالم را مسخر انسان قرار داده است، اظهار داشت: این که چگونه علم را رهبری نماییم، مهم می باشد چون که در طول تاریخ تمدن های زیادی حکمرانی داشتند اما علمشان نتوانست بشر را به سعادت برساند. درست است که خداوند اجازه دست ورزی را به انسان داده اما انسان در خلقت الهی به وجود آورده است و زیست شناسان و برخی دانشمندان تابع امر شیطان بوده و در خلقت خداوند تغییر بوجود آورده اند. این مورد حاکی از فقر ارزش هاست؛ همانطور که اخیراً شاهد ازدواج رئیس کنست رژیم صهیونیستی با هم جنس خود بودیم که با تغییرات ژنتیکی و بیولوژیکی، صاحب فرزند شدند. سیاستگذاری که مد نظر ماست، در قرآن تحت عنوان تبیین و «وَ یُبَیِنُ اللَهُ لَکُمُ الْآیاتِ وَ اللَهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ» آمده است. ازاین رو ما با دو گزاره علم و حکمت مواجه هستیم.
وی ضمن اشاره به اهمیت توجه به علم و پژوهش اظهار داشت: مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی تاکید فرموده اند که «دانش، آشکارترین وسیله عزت و قدرت یک کشور است. روی دیگر دانایی، توانایی است. دنیای غرب به برکت دانش خود بود که توانست برای خود ثروت و نفوذ و قدرت دویست ساله فراهم آورد و با وجود تهیدستی در بنیان های اخلاقی و اعتقادی، با تحمیل سبک زندگی غربی به جوامع عقب مانده از کاروان علم، اختیار سیاست و اقتصاد آنها را به دست گیرد.» ایشان همینطور می فرمایند «یکی از چیزهایی که حیات طیبه را تأمین می کند، پیش رانی در علم و تمدن جهانی است. یک ملتی بتواند در مجموعه دانش جهانی و مدنیت جهانی، حالت پیش ران داشته باشد و جلو ببرد؛ برای ارتقای کل بشریت، یک نردبان جدیدی را جلوی پای بشریت بگذارد؛ این یکی از اجزای حیات طیبه است. غربی ها این جور نیستند؛ بله، پیشرفت های مادی زیاد آوردند، در این حوزه ها حرف های جدید زدند، هنوز هم دارند می زنند، منتها این را همراه کردند با چیزی که سقوط از این نردبان در آن حتمی است؛ بله، نردبان را جلوی پای بشر می گذارند منتها کاری می کنند که از این نردبان حتما بشر سقوط خواهد کرد؛ اخلاق را فاسد می کنند.»
عضو هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: کارکرد علم و فناوری، جهت دار است. باید فناوری و جهت آن برای منافع مردم باشد. برخلاف آنچه در غرب ارزش را مجموعه کنش های موردپسند اجتماع می داند، ما می گوییم حکمت جای ارزش قرار می گیرد که مجموعه کنش های انسانی است که از جانب خداوند ارزش گذاری می شود.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر طهرانچی با تاکید بر این که بشر نیازمند حیات طیبه است، اظهار داشت: حیات طیبه جز از راه پیشرانی در علم و فناوری حاصل نمی شود اما علم و فناوری نیازمند جهت گیری و سیاست علمی است و سیاست علم برمبنای ارزش های انسانی ختم به اینجا شد. چاره ای نیست مگر این که دانشمندان سیاست علم مبتنی بر حکمت داشته باشند تا به سرمنزل مقصود برسند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب