راهکارهای دانشگاه اصفهان برای احیای زاینده رود
اصفهان رئیس پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه دفتر مطالعات زاینده رود دانشگاه اصفهان می تواند مقدمات ستادی هم اندیشی را فراهم آورد، راهکارهای دانشگاه اصفهان برای احیای زاینده رود و حل مسائل این حوضه آبریز را بیان نمود.
طی دو دهه گذشته خشکی زاینده رود و برداشت های بی رویه از آبخوان دشت اصفهان- برخوار منجر به خالی شدن آن و ایجاد بحران در حوضه این رود که روزگاری زنده رود نام داشت، شده است.
با توجه به آمار عرضه شده ازسوی وزارت نیرو میزان حجم آب موجود در مخزن سد کمتر از ۱۷۰ میلیون مترمکعب بوده که معادل کمتر از ۱۵ درصد حجم مخزن است.
در حال حاضر، عمده ترین چالش های حوضه آبریز زاینده رود شامل خشکسالی، بروز پدیده فرونشست، فقدان آب آشامیدنی برای جمعیت ساکن در این منطقه، مشکل در تأمین آب مورد نیاز صنایع، کشاورزی و خشکی تالاب گاوخونی و تبدیل شدن آن به کانون ریزگرد است.
رئیس مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در نامه ای به رؤسای دانشگاه های اصفهان، آزاد اسلامی، تهران، شهرکرد، صنعتی امیرکبیر، صنعتی اصفهان، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران و یزد، از این دانشگاه ها خواست که نظرات، پیشنهادات و راهکارهای خویش را در مورد «احیای زاینده رود و حل مسائل این حوضه آبریز» به این مرکز ارسال نمایند.
در نامه محمدصادق خیاطیان عنوان شده است که مأموریت تدوین و برنامه ریزی راهبردی «احیای زاینده رود و عرضه راهکارهای عملیاتی حل مسائل این حوضه آبریز» از جانب رئیس جمهور به مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری محول شده است.
در این خصوص مهراد فرهادیان- رئیس پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه دانشگاه اصفهان در نقش دانشگاه جامع و معین استان اصفهان به همراه سایر موسسات علمی کشور، سال ها است که بررسی مساله زاینده رود را بعنوان وظیفه ملی و منطقه ای، در چارچوب پژوهش های متنوع کاربردی و بنیادی، مورد توجه ویژه قرار داده است، اظهار نمود: در کنار پژوهش های مستقل، به صورت ویژه طرح ها و اقداماتی همچون تاسیس پژوهشکده محیط زیست، راه اندازی کنسرسیوم مراکز علمی- پژوهشی استان در حوزه محیط زیست، استفاده از فناوری های بومی در بهینه سازی مصرف آب در محیط دانشگاه اصفهان، و طرح های پژوهشی برون دانشگاهی مختلف در زمینه بهینه سازی مصرف آب در صنایع بزرگ اصفهان انجام شده است.
وی با اشاره به اینکه ظرفیت های علمی مناسبی در دانشگاه در جهت راه های علمی برای عرضه برنامه های عملیاتی فراهم گشته است، اظهار داشت: مساله زاینده رود به سبب تنوع مسائل، چندوجهی به حساب می آید و علوم مختلف شامل هیدرلوژی و منابع آب، زمین شناسی، اقتصاد، حقوق، جامعه شناسی، علوم سیاسی، محیط زیست، مهندسی، مدیریت و حکمرانی در آن دخیل است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با تکیه بر این که حل هر مساله اجتماعی همچون مساله زاینده رود باید با حضور، مشارکت و لحاظ نقطه نظرات متنوع مدیران و بهره برداران صورت گیرد، افزود: دفتر مطالعات زاینده رود دانشگاه اصفهان می تواند مقدمات ستادی هم اندیشی را فراهم آورد.
فرهادیان مهم ترین راهکار ها برای رفع مشکلات این حوزه را تشکیل یک کمیته نجات ملی آب زاینده رود متشکل از نمایندگان مدنی مردم، کارشناسان مستقل و نمایندگان دولت دانست و اظهار نمود: ایجاد گفتگوی ملی در حوضه آبی زاینده رود و گفتمان سازی در مورد نتایج امنیتی، سیاسی، اجتماعی و محیط زیستی در ارتباط با بحران آب ضروریست.
وی افزود: ایجاد اجماع برای پذیرش عمومی دیدگاه های کمیته ملی نجات آب در حوضه آبی زاینده رود، تدوین یک سند جامع مدیریت آب حوضه آبی زاینده رود توسط کمیته نجات آب زاینده رود، ایجاد دفاتر زاینده رود در دانشگاه های حوضه آبی زاینده رود و ایجاد تنوع شغلی بخصوص مشاغل کم تر وابسته به آب باید مدنظر قرار گیرد.
این استاد دانشگاه در حوزه محیط زیست، خاطرنشان کرد: مکلف کردن بهره برداران (کشاورزی، صنعت و خانگی) آب به افزایش راندمان آب در حوضه آبی زاینده رود، رونق انواع گردشگری برای تنوع بخشی به مشاغل و به حرکت افتادن چرخ اقتصاد حوضه آبی، تکمیل سد و تونل ۳ کوهرنگ و تکمیل طرح انتقال آب بهشت آباد از دیگر راهکارهایی است که در دانشگاه اصفهان به آن تاکید گردیده است.
به گفته فرهادیان، دعوت از سازمان های مردم نهاد استانهای مرتبط برای زمینه سازی گفتگوهای آب میان استانی و ایجاد میز گفتگو بین استانهای همجوار، پشتیبانی از شرکتهای سرمایه گذاری خطرپذیر و شتاب دهنده های در رابطه با حوزه آب برای مشارکت در تأمین منابع مالی استارت آپ ها فعال در حوزه آب رو ایجاد پارک علم و فناوری در حوضه آب زاینده رود و تاسیس صندوق پرداخت خسارات ناشی از عدم تخصیص آب به کشاورزان با محوریت صنایع بزرگ در استانهای اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد از دیگر راهکارهایی است که باید مدنظر قرار داده شود.
وی همینطور به تشکیل اتاق فکر آب در استانهای حوضه آبی زاینده رود تصریح کرد و اظهار داشت: استخراج داده های قابل اتکا از مصرف آب به صورت مستقیم و غیرمستقیم (چاه های حفرشده) همینطور به تفکیک قانونی و غیرقانونی بودن آن و نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه ها و پمپ های نصب شده بر روی رودخانه زاینده رود به منظور تعیین برداشت آب و ایجاد یک نهاد اجرایی و نظارتی قوی به منظور ضمانت بخشی اجرای دقیق مصوبات در چارچوب مشارکت ذی نفعان و یا استفاده از تشکل های مردم نهاد ضروریست.
رئیس پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان، شفاف سازی حقوق مالکیت آب در حوضه آبی زاینده رود و تضمین حقوق حقابه داران و اطلاع رسانی عمومی و ایجاد تصفیه خانه های غیرمتمرکز فاضلاب شهری و روستایی در حوضه آبی زاینده رود با رویکرد بازیافت و بازچرخانی آب و پیشگیری از آلودگی منابع آب و خاک را بعنوان دیگر راهکارهای معرفی شده از جانب دانشگاه اصفهان معرفی نمود و اضافه کرد: شفاف سازی وضعیت مصارف در سراسر حوضه آبی زاینده رود و اطلاع رسانی عمومی ضروریست و بازار آب در حوضه آبی زاینده رود راه اندازی شود.
فرهادیان افزود: قوانین موجود و نقض مصوبات خارج از قوانین بالادستی باید اجرا شود و تقسیم بندی آب حوزه برپایه درصد آب موجود نه حجم ثابت تخصیص داده شده انجام گیرد. همینطور اجرای طرح های فناورانه برای مدیریت برداشت آب از چاه های موجود در آبخوان های حوضه آبریز با هدف جلوگیری ازکاهش بیش تر سطح تراز آب زیرزمینی و اجرای طرح های توسعه آبخوان داری برای تغذیه آبخوان های حوضه زاینده رود با استفاده از سیلاب ها از دیگر راهکارهاست.
به گفته وی، باید از طرح های فناورانه ارتقاء بهره برداری آب مصرفی در بخش های مختلف شرب، صنعت وکشاورزی حمایت شود و لازم است طرح ملی احیاء و تعادل بخشی حوضه آبی زاینده رود با همکاری وزارت نیرو و کشاورزی به صورت دقیق اجرا شود.
رئیس پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان بر اعمال سیاست پیشگیری از برداشت بی رویه از آب زیرزمینی از راه پیشگیری از اضافه برداشت چاه های مجاز، انسداد چاه های غیر مجاز و اصلاح و تعدیل پروانه و اصلاح رویه برداشت منابع آب زیرزمینی از راه اصلاح الگوی کشت مانند کشت گلخانه ای و کاهش سطح اراضی و صرفه جویی در مصرف آب تاکید و اظهار نمود: ثبت اطلاعات جغرافیایی و برداشت های مختلف از زاینده رود و تشکیل لایه های مختلف اطلاعاتی در محیط GIS، توجه به معیشت کشاورزان از راه راه کارهای غیر آبی باید اجرایی شود.
فرهادیان اضافه کرد: اعمال سیاست های تشویقی درمورد بهینه سازی مصرف آب در صنایع از راه اصلاح فرایندهای آب بر با کاهش هدرفت آب در برج های خنک کن با تصفیه و بازیافت و بازچرخانی آب در صنایع مطابق با ضوابط و استانداردهای زیست محیطی را هم میتوان در دستور کار قرار داد.
منبع: بی دانلود
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب