2 پیشران اصلی در اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
به گزارش بی دانلود عضو اندیشکده سیاست مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ضمن اشاره به فعالیت ۱۰ ساله انجام شده در زمینه تدوین این الگو و تایید اولیه آن از جانب مقام معظم رهبری، مبحث انتخاب ˮپیشران ˮ را از سوالات اساسی این الگو دانست و اظهار داشت: بر مبنای آنچه که من مطالعه کردم، این پیشران می تواند عبارت از ˮقدرت جهادیˮ و ˮجهاد محوری معنویت گراˮ باشد که بخشی از این قدرت در درون قدرت درون زای جامعه نهفته است و از طرفی جهت گیری در بعد تربیتی و معنوی، معطوف به محوریت در راه الله بودن است.
به گزارش ایسنا، حجت الاسلام والمسلمین سید عباس نبوی، عضو اندیشکده سیاست مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در سلسله نشست های این مرکز با مبحث "بررسی پیشران ها در گفتمان الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت"، با اشاره به اینکه الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت در ظرفیت اندیشه ورزی و بررسی های تخصصی در فضای معاصر و دهه اخیر توانسته است دستاوردهای خویش را نشان دهد، اضافه کرد: در این ظرفیت، این الگو تدوین و اعلام گردید و با امضای رهبر معظم انقلاب، به تایید اولیه رسید.
وی افزود: ولی از این جا به بعد بحث های مهمی مورد عنایت و توجه است که برای آن نیاز داریم که برگردیم و فاصله میان بخش های تدوین شده این الگو شامل آرمان ها و ۶۰ تدبیر، سطوح میانی آنها را بسنجیم و راه حرکت اجتماعی را به سمت مسیرهای واقعی برای تحقق این سطوح پیدا نماییم و به فضای عمومی جامعه و دستگاههای مختلف معرفی شود تا بتوانیم این مسیر را آغاز نماییم و دستاوردهای مفیدی را در این راه کسب نماییم.
نبوی، یکی از بحث های مهم و اساسی این الگو را مبحث "پیشران ها" دانست و تصریح کرد: الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت تمام آنچه که در ارتباط با خواسته های مطلوبی که در ظرف جامعه اسلامی قابل خواست و درخواست و پیجویی است را در خود جمع کرده است، ضمن آنکه بخش هایی را بعنوان ایده آل ها و حرکت هایی در سطح آرمان ها معرفی کرده و بخش هایی را در حد ظرفیت موجود و رایج کشور، مورد توجه قرار داده است و در این راه تلاش کرده است که میان سطح و قاعده و پایه الگو رابطه برقرار کند.
عضو اندیشکده سیاست مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با اشاره به اینکه این وضعیتی که نهایت الگو را شکل می دهد، مصداق این ضرب المثل است که "آنچه همه خوبان دارند، تو یک جا داری" است، اظهار نمود: این الگو در تلاش است که به همه جوانب توجه داشته و تلاش دارد همگام و هم مسیر، مطالبه و عزم اجتماعی آنرا مطالبه کند تا حرکت کشور در این راه شکل بگیرد.
وی افزود: ولی حقیقت ماجرا همانطور که همگان می دانند، ماجرا به این سادگی ها نیست و با صرف آنکه برای راهبردها و راهکار ها ۶۰ تدبیر مورد نظر، تدوین نماییم تا ما را به سمت سیاست ها سوق دهد، مسئله راحت و آسان نیست و تجربیان ناموفق در این حوزه ها بوده و بایستی در این حوزه ها گام های خاصی را برداریم تا افق هایی را بگشاییم.
نبوی، ضمن اشاره به پیشران های الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت با تکیه بر این که در این حوزه بحث اساسی آن است که ما چگونه می توانیم ارکان شکل دهنده الگو را به صورت هماهنگ و منسجم و همگام با هم همراه نماییم، اظهار داشت: این سوال مطرح است که آیا این ارکانها به خودی خود، قابل همراهی و همگامی و هماهنگی با یکدیگر هستند یا خیر؟
وی با اشاره به اینکه برای پاسخ دادن به این سوالات احتیاج به بررسی تاریخی دارد، اضافه کرد: اگر الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت را در ۵ رکن اجتماعی شامل "دانش، علم و فناوری"، "قدرت نرم و سخت و توان جامعه"، "ثرووت، دارایی و اقتصاد"، "معنویت" و "مدیریت جامعه و حکومت" خلاصه نماییم، بحث اساسی مربوط به این سؤال است که چه مقدار از این ارکان به خودی خود و با مقدار تلاش و برنامه ریزی که ما انجام می دهیم قابل سازگاری و مکمل با یکدیگر هستند؟ چه میزان دانش به قدرت یاری می رساند و چه اندازه قدرت به ثروت و اقتصادی یاری می رساند و مجموعه این ۵ رکن چه اندازه می توانند راه را برای معنویت باز کنند و هر کدام از این بخش ها چگونه می توانند بر هم اثر گذار باشند.
وی ضمن اشاره به مطالعات جامعه شناسی سیاسی، اقتصاد سیاسی و قدرت و امنیت، با تکیه بر این که در این عرصه ها بحث های زیادی در نیم قرن اخیر مطرح شده و اثرگذاری این ارکان در کشورهای مختلف بحث و سنجیده شده است، تصریح کرد: علاوه بر آن غربی ها هم در این حوزه نظریه های مفصلی را عرضه کردند. حال این سوال مطرح می شود که ما چه میزان در جامعه اسلامی با مختصات و ارکان اسلامی می توانیم رابطه آنها را با یکدیگر به صورت یک رابطه هماهنگ، تنظیم نماییم.
نبوی با طرح این سوال که آیا ما باید از میان این ارکان پیشران انتخاب نماییم و یا نیاز است که بخش خاصی از این ارکان را ملاک قرار دهیم و بعنوان محور و پیشران اسلامی قرار دهیم و سایر ارکان را با این بخش هماهنگ نماییم و به اتکا آن مسیر سازی نماییم و یا همگام، هر ۵ رکن را بعنوان پیشران در نظر گرفته شود، افزود: این سوال بسیار مهمی است و تقاضادارم با برنامه ریزی هایی که مرکز الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت برای سال ۱۴۰۰ صورت گرفته است، آنالیز و ساختار سازی برای تدابیر انجام شده، این مرحله که مرحله پیشینه و پیش از پرداختن به مباحث در ارتباط با مدل سازی و ساختار سازی است، درست تر و عمیق تر دیده شود و به ابعاد جدی تر آن پرداخته شود.
عضو اندیشکده سیاست مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ضمن اشاره به سوابق تاریخی هماهنگ سازی این ۵ رکن از زمان امام صادق (ع) تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، خاطرنشان کرد: مفروض بنیادین بزرگان و علما و فقها و رهبران اجتماعی بر این بوده است که جمع همگام و همپا میان ابعاد قدرت، ثروت، دانش و علم در شاخه های مختلف و جهات معنویت امکان پذیر است.
وی تصریح کرد: اگر به سمت اقتصاد و ثروت برویم و گسترش همه جهاتی در حوزه اقتصاد و پیشرفت در پیش گرفته شود، تلقی این بود که از معنویت باز می مانیم و نمی توانیم جنبه های مورد نظر دین مبین اسلام را به خوبی به پیش ببریم، ازاین رو ثروت در حد قوام جامعه و جامعه را می تواند در جهات قابل قبولی سرپا نگه دارد و استقامت جامعه را تأمین و تضمین کند، مناسب است؛ ولی اگر ثروت افزوده شود و ما به سمت محوریت اقتصاد برویم، از معنویت باز می مانیم و این امر مخل معنویت است.
نبوی با اشاره به اینکه بر مبنای نظر این علما جمع میان ثروت و معنویت در شقوق فزاینده، امکان پذیر نیست، تصریح کرد: بعضی از آنها واضح تر بیان نمودند و می گفتند جمع میان ثروت و قدرت و دانش و علم معنویت امکان پذیر نیست و اگر قرار باشد به صورت فزاینده قدرت را به دست بگیریم و به پیش ببریم، هم به علم لطمه وارد می شود و عمق رشد علمی صدمه میبیند و اگر بخواهیم جهات دیگر را اضافه نماییم، مشکلات هماهنگی میان این ارکان ایجاد خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه این موضوعات در زمینه معنویت هم مطرح گردیده است، اظهار داشت: ما رگه های عمیق و یک سویه ای از دنیا گریزی و رفتن به جنبه های عرفان تنزلی را داشتیم و از این جنبه ها نمی توان معنویت و ثروت را با رشد دانش تجمیع کرد، ازاین رو جمع بندی که علما در هزاره گذشته در این حوزه داشتند، این بود که بیشتر به جنبه های علم و دانش در ابعاد متعالی و معنویت و جنبه های تربیتی و فرهنگی و ساختن فرد و جامعه پرداخته شود و از آمیخته شدن این جنبه ها با جنبه های قدرت، ثروت و اقتصاد صرف نظر شود.
نبوی ضمن اشاره به تجربیات تاریخی از زمان امام صادق(ع)، اضافه کرد: سیره ای که شکل گرفت، از زمان امام صادق(ع) بر این بود که علما از این که بخواهند قدرت بگیرند و حاکمیت را در اختیار داشته باشند، این مورد را نپذیرفتند و به جنبه های هدایت جامعه و علم متعالی اکتفا کردند.
این عضو اندیشکده سیاست مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به رویکرد امام خمینی(ره) در این حوزه اشاره نمود و خاطرنشان کرد: در زمانی که امام (ره) انقلاب را شروع کردند، به این صورت میتوان تفسیر کرد که امام به اینجا رسیدند که چه بخواهیم و چه نخواهیم، جوامع بشری به سمتی آمده است و در موقعیتی قرار دارند که چاره ای جز جمع میان این ارکان نداریم و باید میان ثروت، قدرت، دانش و معنویت رابطه ایجاد شود، در غیر این صورت اجازه نمی دهد که جوامع برای خود تصمیم بگیرند و به پیش برود.
وی ادامه داد: بر این اساس مفروض اجتناب ناپذیر امروز و لابدی و حتمی این است که ما وارد دورانی شده ایم که باید بتوانیم میان این ارکان جمعی ایجاد نماییم و این ارکان با یکدیگر باید سازمان و ساختار و همگرایی پیدا کنند و اگر بخواهیم که در حدی باشیم که به معنویات و دانش خود اکتفا نماییم، در این طوفان شدید قدرت، ثروت و فناوری دست به دست هم داده اند تا معنویت را به صورت دیگری تعبیر کنند و در ساختارهای حکومتی این ارکان را به صورت کامل شکل دادند و این امر سبب شده تا همه ابعاد در اختیار حکومت های برجسته و توانمند باشد.
نبوی با اشاره به اینکه حکومت های برتر علم، ثروت، فناوری و قدرت را در اختیار دارند، اضافه کرد: این امر سبب شده که این قدرت ها اجازه حرکت به جوامع و ملت های دیگر نمی دهند، ولی ما بر مبنای مفروضات انقلاب اسلامی آمدیم و بر مبنای گفتمان امام راحل، الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت را تدوین کردیم و خط سیر این مسیر را هم مقام معظم انقلاب تعریف کردند و پیش روی ما قرار دادند.
وی با اشاره به اینکه برای تدوین این الگو ۱۰ سال فعالیت صورت گرفته است و امروز این الگو به این مرحله رسیده است، اظهار داشت: به نظر نمی رسد که سوالات مطرح شده در این حوزه سوالات سطحی تلقی شود، یعنی وقتی که ما عزم و اراده کردیم که قدرت (نرم و سخت) را در بهترین حد ممکن برای خودمان تعریف کردیم و در جهت اقتصاد و تولید ثروت و رشد علم و فناوری به نحو قوی و گسترده کار کردیم و به پیش رفتیم، آن هم با رویکرد معنوی و به سمت حرکتهای متعالی، باید این ارکان به نحوی باشد که بتوانیم مسیر را به درستی طی نماییم و نتیجه ای حاصل شود و در اینجا مبحث پیشران، مبحث اساسی و تعیین کننده است، ازاین رو به مبحث پیشران باید از این منظر به دقت نگاه شود.
نبوی با تکیه بر این که این مورد که بهترین پیشرانی که بتواند بیشترین هماهنگی و مناسبات را میان ارکان پنجگانه برقرار کند و این ارکان را منشا حرکت درون زا قرار دهد، باید مورد توجه قرار گیرد، اضافه کرد: هم اکنون شاهدیم که خیلی از کشورها، اقتصاد را پیشران خود قرار داده اند و میخواهند در مسیری که این پیشران آنها را به جلو می برند، علم و قدرت را توسعه دهند و در این میان برای آنها اقتصاد محور و اصل است و این پیشران را محور و معیار اصلی قرار می دهند.
به قول این محقق، در بعضی از کشورها، قدرت بخصوص قدرت سخت را بعنوان پیشران قرار داده اند، به وضعیت کشورهایی چون کره شمالی اشاره و اظهار نمود: بعضی از کشورها هم علم و فناوری را پیشران خود قرار داده اند و سایر محورها را تابعی از این پیشران در نظر گرفته اند؛ این که فکر نماییم که همه این ارکان به صورت همزمان بعنوان پیشران تلقی شود، امکان پذیر نیست و چطور میتوان بالاترین سطح قدرت را ایجاد کرد، اما در بهترین شرایط و رتبه معنویت پیش رفت.
وی تصریح کرد: بر این اساس در زمینه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از سال ۱۴۰۰ سوال اصلی این است که در بین این ارکان کدام رکن و کدام بخش از این ارکان است که می تواند با هم گره بخورد و هم افزایی و ادغام شود تا ما پیشران درون زایی که همه آن چه که رکن مولد این پیشران است، از درون جامعه برخیزد و دارای پیشتوانه تمدنی قوی باشد و پیشران بودن آن هم یک پیشران بودن ذاتی باشد.
نبوی با تکیه بر این که تقاضا دارم که در مرکز الگو اسلامی ایرانی پیشرفت دوره ای برگزار گردد تا بحث جدیدی آغاز شود و در باب نحوه اتخاد پیشران نظریه پردازی شود، اظهار داشت: امکان دارد در این دوره فردی نظریه عرضه نماید که بخشی از دانش و دستاوردهای علمی که تا امروز کسب کردیم، اگر با بخشی از اقتصاد و محیط زیست و معنویت ترکیب نماییم، پیشرانی را کسب خواهیم کرد و آنچه که من در این حوزه تتبع و دنبال کردم، مبنایی که کسب کردم، این بوده که قرآن کریم دو پیشران را به ما معرفی کرده که نشان داده است بخشی از این پیشران در داخل "قدرت" و بخش دیگر آن در "معنویت" است و آیات فراوانی در آن است که رُکنیت حرکت جامعه را مبتنی بر جهاد قرار می داند.
وی افزود: بر مبنای آنچه که من مطالعه کردم، این پیشران می تواند عبارت از "قدرت جهادی" و "جهاد محوری معنویت گرا" باشد که بخشی از این قدرت در درون قدرت درون زای جامعه نهفته است و از طرفی جهت گیری در بعد تربیتی و معنوی، معطوف به محوریت در راه الله بودن است.
نبوی تصریح کرد: اگر ما به جنبه های تاریخی برگردیم، مشاهده می نماییم آن جاهایی که جامعه ما را نجات داده است، پیشران اتخاد شده از این منشا است، یعنی یک ریشه و پایه در قدرت داشته و ریشه دیگر آن در ارتباط با معنویت و جهت گیری الی الله است و در سایه چنین پیشرانی حرکت علمی بسط و رشد می یابد و اقتصاد و تولید ثروت در جهات مختلف، به پیش میرود و در حد معقولی مهار خواهد یافت و این امر در حوزه عدالت، معنای درستی مییابد.
نبوی، با تکیه بر این که در سایه چنین پیشرانی، توزیع ثروت در کشور معقول خواهد شد، اضافه کرد: اگر این پیشران ملاک قرار بگیرد، سوال اصلی آن است که چگونه در این ۶۰ تدبیر، می توانیم با اتکا به قدرت جهادی و معنوی، این راه را آغاز نماییم و جنبه های رشد تولیدی و تعالی را در جامعه به پیش ببریم و شاخص ها را در این حوزه تعریف نماییم و تبدیل به گفتمان نماییم.
وی با اشاره به اینکه این مورد به مسایل معاصر ما گره خورده است، اظهار داشت: برای حل مسایلی که ما در شمال غرب، غرب، جنوب کشور و شرق کشور، مسایل منطقه ای و همینطور مواجهه با قدرت های برتر و این که برجامی داشته باشیم یا نداشته باشیم، نیاز است که بدانیم محوریت عملکرد ما چیست. از این منظر است که مشاهده میکنیم که صحبت های اخیر دکتر ظریف (وزیر سابق امور خارجه) سوال را به خوبی مطرح نمود، هر چند که شاید پاسخ وی پاسخ دیگری باشد و البته جهاتی هم ایشان مبهم باقی گذاشتند.
نبوی افزود: سوال اساسی آن است که میدان و عرصه های میدانی که درحرکت های اجتماعی و برنامه کلی نظام برای ما اولویت دارد؟ و یا روش های دیپلماسی و بده و بستان؟
عضو اندیشکده سیاست مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اضافه کرد: اگر پیشران ما قدرت جهادی و قدرت معنوی ما از ناحیه ارزش های معنوی و الهی نشات می گیرد و از طرفی آنچه که در ۴۰ سال تجربه نظام جمهوری اسلامی و ریشه های انقلاب اسلامی تولید قدرت نماییم و بر روی پاهای خود بایستیم و بتوانیم با منطقه و جهان حرف بزنیم، در این صورت باید به صورت واضح پاسخ دهیم که میدان، آن نقطهای است که پشتوانه آن قدرت معنوی و حرکت به سمت اهداف الهی است.
منبع: بی دانلود
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب